Wakacyjna podróż z książką profesora Tadeusza Sławka nie ma formy odpoczynku na leżaku i sączenia chłodnego napoju. Lektura książki „A jeśli nie trzeba się uczyć…” to rodzaj wędrówki z plecakiem, często pod górę, choć rekompensatą wysiłku (tutaj intelektualnego 😉) są widoki i ciekawe panoramy. To wyprawa, dzięki której wzbogacam spojrzenie na swoją edukacyjną przestrzeń.

Czym jest uczenie, a czym nie powinno być? Profesor wychodzi od rozważania o PEDAGOGU, którego zadaniem było odprowadzanie do szkoły.

x siedzenie w szkolnej ławce nie jest właściwym miejscem dla procesu zdobywania wiedzy
√ to DROGA, wędrowanie, wyjście z domu i rezygnacja z zamknięcia stwarzają przestrzeń do uczenia się

x zadaniem nauczyciela nie jest deponowanie wiedzy na koncie, czyli na osobie ucznia
√ rolą nauczyciela jest towarzyszenie, umiejętność zauroczenia drogą

x to nie ma być tylko i wyłącznie bierne słuchanie wykładu, bo świat nie jest wykładem
√ to poszukiwanie, pobudzanie umysłu;
√ to stawianie problemów i próby ich rozwiązywania

x to nie utrwalanie istniejącego stanu przez bezmyślne wkuwanie dat, informacji
√ to postawa krytycznego nastawienia do rzeczywistości sprawia, że następuje proces uczenia się

x to nie dopasowywanie się do tego, co jest (testy, wymogi…)
√ to ukierunkowanie na przyszłość inną, niż to co jest

x to nie schemat krążenia wokół wyznaczonych zadań
x nie przystosowywanie do wzorca
√ to samodzielne wyruszenie w świat
√ umiejętność dostrzegania i rozumienia przygodnych zdarzeń

x to nie ma być suchy przekaz informacji
√ lecz taki sposób podejścia, by daty/fakty miały coś ważnego znaczyć w życiu

√ to odkrywanie tego, czego się nie wie
√ to doświadczanie świata, a przez to odkrywanie czegoś W SOBIE i O SOBIE

MYŚLENIE:
√ u podstaw jest doświadczenie ciszy
√ z założeniem gotowości słuchania
√ z efektem „wytrącenie z równowagi”
√ z samodzielnym posługiwaniem się rozumem bez kierownictwa

Wiąże się z WOLNOŚCIĄ
x nie czynię tego, co chcę
√ traktuję jako wartość do osiągnięcia

Szkoła, ale i korporacja:
x polega na spełnianiu koniecznych warunków
x system ma osiągać wyznaczone cele
√ potrzeba bezwarunkowej wolności zadawania pytań

LITERATURA
√ rozszerza sieć połączeń ze światem
√ stanowi laboratorium ludzkich postaw
√ uwalnia zainteresowania

Uczenie się zaczyna się tak naprawdę od OD-UCZANIA (się):
√ kiedy jest moment refleksji i krytycznej oceny
√ następuje dekonstrukcja programu
√ wyznacza się nowe przystanki w zastanych schematach
√ to wędrówka po obrzeżach, peryferiach, pęknięciach…

x nie przedstawianie już znalezionych czy poznanych form wyrazu
√ chodzi o poszukiwanie
√ zakłada praktykę błądzenia

x nie proces z zastraszeniem i kontrolą
√ podtrzymywanie zdumienia jako postawy poznawczej świata
√ postawa rozumnej niezgody i konstruktywnego sprzeciwu

KSZTAŁCENIE (się) to
√ rodzaj odysei
√ wychodzę – odkrywam – rodzę się na nowo

A jeśli jednak trzeba się uczyć to….